Hormigas rayo
Hormigas rayo
Volvieron las hormigas en la piel del encino rojo
cargadas de nubes, levantaron la tristeza del hambre,
el más viejo traía tu voz de rayo:
¡Toño!,
la piedra del caracol y el ojo de venado;
regresaron a pedir justicia,
¡muchacho!
semilla de lluvia, casa de luna, brazo de río.
Ayer preguntaron al vestido de estrella,
dónde tu sombra se sienta
y santiguaron la tierra con hojas, maíz y frijol.
Preocupado el pájaro corta nube
ésta mañana danzó en el cielo que escribe tu nombre.
Aꞌkuán bìgù
Nìgùwáán aꞌkuán, ná xtóo xtá mañàꞌ
judéé ndúún nìgùwéé, jmí nìyáxììn rí tsíꞌgìnuu èwè,
tsí iwuá nìkí jàyá aꞌwá táta bìgù:
¡Toñò!,
ikáán itsú goꞌxó jmí idú àñàꞌ;
nìgùwáán nùndaꞌè rí màgumá mbaní xtángòò,
¡dxáma!
tsígò ruꞌwá, goꞌó gúnꞌ, ñaún màthaa.
Rìxíi nìráxii jgaꞌniún aꞌwáán,
ná rìgá xkamíxàa
jmí nìní tsakuràmáa jùbaꞌ gàjmà iná, ixí jmí yàjá.
Nìxná mijúún ñòꞌón xkóto ndùùn
nàkí miꞌdxá nítsiè inú numbáa rí nàꞌtháán mbiyá.